De verzoeking in de woestijn
Ben ik het echt?
“Dit is mijn geliefde Zoon, in hem vind ik vreugde”.
Dat heeft Jezus gehoord toen hij door Johannes de Doper was gedoopt.
En velen met hem.
Ik kan me voorstellen dat Jezus daar van onder de indruk was.
Zou hij echt de Redder zijn?
De lang verwachte Messias, die zijn volk ging redden?
En werd hij terecht mijn geliefde zoon genoemd?
Hij ging de woestijn in.
Verleiding in drie etappes: tastbaar bewijs
In de woestijn kun je tot jezelf komen, maar je komt jezelf ook tegen.
Je zwakke plekken komen bloot te liggen.
Matteus beschrijft die innerlijke spanning door de verleider in het verhaal te brengen.
Ik hou er zelf rekening mee dat de duivel, of een boze macht echt kan bestaan, maar je kunt het verhaal ook lezen alsof Jezus een innerlijke strijd leverde.
De duivel pakt Jezus op de zwakste plek die hij kan ontdekken.
Jezus heeft honger.
Als hij van de stenen brood zou kunnen maken zou hij kunnen eten.
Maar -nog belangrijker- hij zou meteen zeker weten dat God met hem was.
Hij zou bovendien heel belangrijk kunnen zijn voor de hele mensheid: als de honger de wereld uit is, verdwijnt er veel ellende en agressie.
Dat zou nog eens een spectaculaire redding zijn.
Maar Jezus gaat er niet op in.
Hij citeert de bijbel: niet alleen van brood zul je leven, maar van het woord van God.
Hij wil dus geen bewijs afdwingen in de tastbare werkelijkheid dat hij een speciale plek heeft bij God, maar hij houdt het bij zijn overtuiging dat hij het goed gehoord heeft dat God hem zijn geliefde zoon heeft genoemd.
Maak het woord waar
Dan denkt de duivel: Och, gaan we zo beginnen.
Bijbel citeren, dat kan ik ook.
Hij brengt Jezus in de verleiding om een profetie te testen.
Als je Gods zoon bent dan kun je je van deze rots laten vallen want er staat in de bijbel dat God dan engelen stuurt om te voorkomen dat je je bezeert.
Maar Jezus wil ook dit bewijs niet.
Hij antwoordt met een ander citaat: je moet God niet tergen.
Alsof hij wil zeggen: natuurlijk helpt God wel als je iets zou overkomen, maar waarom zou je dat willen testen? Waarom zou je daar niet gewoon op vertrouwen?
Macht
Dan stelt satan Jezus voor dat hij macht over alle landen ter wereld zal krijgen als hij satan maar aanbidt.
Zeer verleidelijk: dan zou Jezus in één klap alle misstanden in de wereld recht kunnen zetten, alle boosdoeners straffen, rechtvaardige wetten maken en ervoor zorgen dat die gehandhaafd zouden worden.
Het paradijs zou op aarde komen.
Maar hij weigert ook dat.
Hij wist wel dat het paradijs waar alles goed geregeld is, nooit de oplossing kan zijn voor de ellende die mensen elkaar aandoen.
Paradijs
Mensen zijn geen robots.
Ze kunnen nadenken.
Ze kunnen zich ook dingen voorstellen die er nog niet zijn.
Ze kunnen zich voorstellen dat iemand kan liegen, dingen verborgen kan houden.
Mensen hebben de vrijheid om bang te zijn dat ze tekort komen, dat hun iets onthouden wordt.
En dat wordt duidelijk in het beroemde verhaal over de appel en de slang.
God had tegen de mensen gezegd: je mag van alle bomen eten, behalve van eentje. De boom van kennis van goed en kwaad.
Want als je daarvan eet, zul je sterven.
Dus geniet van het leven.
De slang is listig en draait de woorden van God een slagje, waardoor er ruimte voor wantrouwen komt.
Heeft God gezegd dat je niet van alle bomen mag eten?
Hij brengt het alsof God willens en wetens iets heel moois aan de mensen onthoudt.
Je zult helemaal niet sterven, maar je ogen zullen open gaan! Alsof God bang zou zijn voor mensen die iets weten, die kennis hebben.
Nu begint die verboden boom te branden en vroeg of laat is het zover: de appel wordt gegeten.
In volledige vrijheid afzien van wantrouwen
Mensen zijn geen robots, maar vrij.
Natuurlijk moeten er dingen geregeld worden in de samenleving en het liefst rechtvaardig.
Daar gaat de politiek onder andere over.
Maar doordat mensen vrij zijn zal de uiteindelijke oplossing van ellende en onrecht nooit centraal geregeld kunnen worden.
Mensen moeten leren uit zichzelf af te zien van wantrouwen.
Afzien van het idee dat het leven of God je iets moois onthoudt, en erop vertrouwen dat je geliefd bent door God.
Dat was de missie van Jezus: niet het paradijs terug op aarde brengen, maar mensen zoals wij in de verleiding brengen vrij te zijn en te vertrouwen dat je het goed gehoord hebt: je bent geliefd bij God. Niet alleen hier en nu, maar ook over de grens van de fysieke dood heen.
Amen.