Eerste reactie
Dat is toch niet eerlijk!
Mensen die de hele dag gewerkt hebben in de brandende zon krijgen hetzelfde loon als degenen die maar een uurtje hebben gewerkt.
Elke keer als ik dit verhaal hoor of lees, is dit mijn eerste reactie.
En ik weet als theoloog heel goed wat de klassieke uitleg is.
Het gaat niet over een gewone baan, maar over het Koninkrijk der hemelen.
Werken met het oog op het koninkrijk heeft maar één beloning, die voor iedereen hetzelfde is: je komt zelf in dat koninkrijk. En als je in het koninkrijk der hemelen bent, dan zeur je verder niet.
Druivenoogst
Laten we eens wat verder kijken in het verhaal.
Het gaat over werken in de wijgaard en er worden arbeiders ingehuurd.
Nou heb ik een paar weken geleden een film gezien over mensen in Frankrijk, die een wijngaard hebben.
Het hele jaar werken ze er met zijn drieën om de takjes goed op te binden, om te sproeien, om de trossen uit te dunnen, zodat de druiven groot kunnen worden, dat soort dingen.
Maar bij de oogst worden er mensen ingehuurd. Veel mensen.
Want druiven plukken moet in een zo kort mogelijke tijd gebeuren.
Dat zit zo: als je te snel plukt, zijn de druiven niet zoet genoeg en niet groot genoeg, dus dan verlies je smaak en sap.
Maar als je te laat plukt, kunnen er al druiven aan het rotten zijn, of zijn ze te zoet, zodat je een saaiere smaak krijgt. Het bepalen van het juiste moment van plukken is een kwestie van vakmanschap dat je in vele jaren opbouwt.
Maar dan wordt het ook een soort wedstrijd, een race tegen de klok, om ervoor te zorgen dat alle druiven snel binnen komen.
Het feest na afloop van de pluk heeft dan ook het karakter van een kampioensfeest van een voetbalclub: we hebben het met elkaar gered, de oogst is binnen.
Hard werken?
Als je plukker bent en eigenlijk helemaal niet van goede wijn houdt, dan is het plukken gewoon hard werken. Maar als je als plukker helemaal weg bent van die bepaalde wijgaard en als je gelooft in het vakmanschap van de eigenaar en als je er bij wijze van spreken alles voor over hebt om dit jaar weer de basis te leggen voor een aantal mooie flessen wijn, dan begint het werken in de wijgaard wat meer te lijken op het werken met het oog op het koninkrijk der hemelen. Je wilt gewoon dat het lukt en daar heb je alles voor over.
Het is de bedoeling dat wij mensen onze inzet voor dat koninkrijk niet zozeer zien als een baan waarin je hard werkt, maar als iets bijzonders waaraan je graag meehelpt.
Voetbal
Ongeveer 25 jaar geleden werkte ik bij de IKON TV aan een uitzending waarin dit verhaal van de wijngaard centraal stond. Ik heb toen spelers van Ajax uitgenodigd om iets duidelijk te maken.
Als er een wedstrijd is, wil iedereen graag spelen. Niemand van de spelers vindt het leuk om tot vijf minuten voor het einde aan de kant te moeten zitten om pas op het laatst in te vallen.
Dat je moe wordt van de wedstrijd is veel minder belangrijk dan de gedachte dat jij bij hebt kunnen dragen aan de overwinning.
Maar het grappige van de overwinningspremie, dus het uiteindelijke loon, is wel dat de basisspelers, die dus de hele wedstrijd hebben lopen zwoegen, evenveel geld krijgen als de invallers die pas op het laatst in het veld komen, of de reserve spelers, die de hele wedstrijd op de bank zitten.
De spelers vertelden er ook bij dat ze op het veld helemaal niet dachten aan de overwinningspremie en wat ze daarvoor zouden kunnen kopen. Ze wilden gewoon winnen.
Houding
Werken met het oog op het koninkrijk kan maar op één manier: je wilt heel graag dat dat er komt. Die nieuwe, andere manier van leven, waarin iedereen zich vrij voelt om anderen te vertrouwen. Enzovoorts.
Als je je inzet voor God of voor de kerk met het oog op een persoonlijke beloning, dan zul je vroeg of laat teleurgesteld zijn.
Het christendom is geen voor-wat-hoort-wat-geloof.
We geloven in een betere toekomst voor iedereen en daar willen we -in feite- alles voor over hebben.
Wat dat betreft kunnen we leren van de houding van een druivenplukker die er alles voor over heeft om mee te helpen aan een mooie wijn, domweg omdat hij of zij wijnliefhebber is.
En we kunnen leren van de voetballer die er alles voor over heeft dat de club wint.
Jezus volgen, leven voor het visioen waarvoor hij is gestorven, werken aan het koninkrijk, je inzetten voor kerk en geloof; het kan maar op één manier: zoals de druivenplukker die van wijn houdt en de voetballer die liever meedoet dan op de bank blijven zitten.
Amen.