Scherpe woorden
Wat een barse woorden.
Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard.
Waar is die warme Jezus gebleven die zei:
Zalig zijn de zachtmoedige, want zij zullen het aardrijk beërven.
Opbouw van het boek Matteus
Jezus begon zijn openbare optreden na de verzoeking in de woestijn. Hij hoorde dat Johannes de Doper gevangen was genomen en hij week uit naar Galilea, waar hij zijn leerlingen vond.
Dan komt meteen die prachtige bergrede met de zaligsprekingen.
Maar deze mooie en warme woorden worden gevolgd door een preek in scherpe taal.
Jezus laat zien dat hij de wet heel serieus neemt. Als er in de wet staat dat een moordenaar bestraft moet worden, dan zegt Jezus: Overspel wordt volgens de wet bestraft, maar als je al overspelige gedachten hebt, dan ben je al schuldig, als je oog je op verkeerde gedachten brengt, ruk het dan uit.
En zo gaat het maar door. Jezus benadrukt dat mensen niet alleen met de mond moeten belijden, maar er ook naar moeten leven en tot diep in hun hart geen enkele bijgedachte moeten hebben die afleidt van de weg die door de wet en de profeten gewezen wordt.
Jezus lijkt aan het begin van het boek Matteus op een prediker, die het volk oproept om de zaak nu eens echt serieus te nemen en tot in de kleinste letters te doen wat de wil van God is.
Dan laat hij zien wat deze houding op kan leveren: hij geneest velen. Zoals de oude profeten wonderbaarlijke dingen konden, doordat ze dicht bij God stonden -we hoorden het in het eerste verhaal van vandaag- zo kan Jezus ook laten zien wat er gebeurt als Gods geest aan het werk gaat.
De uitzending van de twaalf
Vervolgens zendt Jezus zijn twaalf leerlingen uit. Het is een kwestie van schaalvergroting.
Hij kan het allemaal niet in zijn eentje af. Hij geeft hun macht om demonen uit te drijven en zieken te genezen.
En hij geeft hun nog een paar adviezen mee. Neem niks mee, want je moet leven van wat men je geeft. Je moet bedenken dat jullie als schapen onder de wolven zijn: lang niet iedereen zal naar je luisteren. Jullie zullen geslagen en gemarteld worden, jullie zullen vluchten van de ene stad naar de andere.
Ze moeten namelijk niet alleen genezen, maar ook preken. Vertellen dat het Koninkrijk nabij is. Ze moeten die ongemakkelijke en harde boodschap van Jezus uitdragen: als je oog je in verleiding brengt, ruk het dan uit.
En daar maak je je natuurlijk niet populair mee.
Iemand die zieken geneest is overal welkom, maar iemand die mensen bestraffend en veroordelend toespreekt, wordt nooit geliefd.
Urgentie
In hoofdstuk 10 vers 24, iets eerder dan waar het verhaal van vandaag begint, zegt Jezus: Ik verzeker jullie: voor je in elke stad van Israel geweest bent, zal de Mensenzoon gekomen zijn.
Het is dus vijf voor twaalf in de ogen van Jezus. Het volk heeft nog één kans om zich te bekeren en Jezus haalt alles uit de kast om dat voor elkaar te krijgen.
De wereld zal ten onder gaan en de Mensenzoon zal komen om de goede mensen, degenen die de wet met hart en ziel gevolgd hebben, met zich mee te nemen.
Kennelijk ziet Jezus zichzelf op dit moment van zijn optreden nog niet als de oordelende Mensenzoon.
Kennelijk ziet hij zichzelf als iemand die de mensen waarschuwt voor een ramp zonder weerga.
Hij lijkt op een brandweerman die mensen waarschuwt voor een naderende bosbrand.
Geen tijd voor flauwekul.
Geen tijd voor familieberaad. Wie mee wil stapt in en wie niet mee wil blijft achter.
Als ouders en kinderen het niet met elkaar eens kunnen worden, jammer dan.
Hup, vooruit, mee. En anders moet je het zelf maar weten.
Omslag
Maar niet lang na de uitzending van de leerlingen merkte Jezus dat de steden waar hij zelf de meeste wonderen gedaan had, niet tot inkeer gekomen waren.
Ze hadden de wonderbaarlijke genezingen gezien, misschien dankbaar geaccepteerd, maar ze waren niet anders, dichterbij God, gaan leven.
Ik denk dat Jezus hiervan geleerd heeft.
Mensen gaan niet blijvend anders leven als je ze bang maakt.
Ze gaan ook niet anders leven als je ze laat zien wat er kan gebeuren als Gods Geest genezend aan het werk gaat.
In hoofdstuk 17 spreekt Jezus met Mozes en Elia. Hij raadpleegt de traditie, de wet en de profeten, en komt tot het inzicht dat hij, de Mensenzoon, niet op korte termijn tijdens aan natuurramp in actie zal komen om de goede mensen mee te nemen.
Er zal iets anders gebeuren. Hij zegt tegen zijn leerlingen: De Mensenzoon zal uitgeleverd worden aan de mensen. Die zullen hem doden, maar op de derde dag zal hij worden opgewekt uit de dood.
Wat kunnen we hiervan leren?
Voor ons volgelingen van die Jezus betekent dat het volgende.
We volgen Jezus in zijn doen en laten. Niet omdat we bang zijn voor de hel, maar omdat we dit de goede weg vinden om te leven.
We doen niet het goede om beloond te worden, maar omdat we goede mensen willen zijn.
We hoeven niet bang te zijn als we mislukken, want we kunnen elke dag opnieuw beginnen.
We hoeven ook niet bang te zijn dat andere mensen misbruik van onze goedheid zullen maken. Dat zal zeker gebeuren, maar het zal uiteindelijk niets uitmaken, want we zullen altijd door God worden vastgehouden. Zelfs in de dood.
Dat is het goede nieuws: we kunnen gewoon doen wat we diep in ons hart graag willen -goede mensen zijn-, zonder angst, want God is bij ons.
Amen