Preek 20211121 Het Laatste Oordeel: wat kun je doen?

Aan de corona pandemie komt maar geen einde. En sommige deskundigen zeggen dat het ergste nog moet komen en ook dat een volgend virus al klaar staat om zich over de wereld te verspreiden.
Intussen wordt het steeds lastiger om braaf en gehoorzaam alle maatregelen van de overheid uit te voeren. Ze lijken niet echt te helpen en als je ziet dat de buren zich er ook niet aan houden voel je je in de steek gelaten.
De klimaattop in Glasgow is mislukt, zeggen sommige deskundigen. Er werd vooral gepraat en gekeken of de landen de afspraken uit het verleden om de CO2 uitstoot terug te dringen wel nakwamen. Nou, niet dus.
De opwarming van de aarde gaat gewoon door en volgens sommige geleerden ligt half Nederland volgende eeuw onder water.
In Nederland merken we die opwarming vooral aan de weer hogere temperaturen. Men zegt dat we nu het klimaat hebben van Parijs van 25 jaar geleden. Hoe erg is dat?
Maar we merken het ook aan hardere wind en heftigere regenbuien.
En in Afrikaanse en Aziatische landen zijn mensen in armoede terecht gekomen omdat de rivieren opgedroogd zijn, of de zee het vruchtbare land heeft overspoeld.
En intussen wordt het steeds lastiger om milieu vriendelijk te leven als je ziet dat het vliegverkeer weer helemaal op het niveau van voor Corona zit en er als van ouds weer files op de wegen staan.

Wat zullen de mensen over honderd jaar van ons denken?
Welk oordeel zullen ze over ons hebben?
Zullen ze zeggen: Waarom konden die Europeanen en Amerikanen niet met iets minder luxe doen? Ze hadden een perfect leven kunnen hebben, met meer dan genoeg tegen en drinken. Maar nee hoor, ze moesten zo nodig allerlei dingen doen die ons milieu voor eeuwig verpest hebben.
Zullen ze zeggen: Waarom konden die Nederlanders niet een paar jaar hun sociale leven op een wat lager pitje zetten? Ze konden gewoon naar winkels met alleen maar een papiertje voor hun mond. Ze konden in de zomer hun familie volop zien. Wat was er mis met dat leven? Maar nee hoor, ze moesten zo nodig naar cafe’s, naar de film, naar kerken waar ze dicht op elkaar moesten zitten en uit volle borst moesten zingen.
Waardoor ze ervoor zorgden dat het hele zorgstelsel naar de knoppen ging en ten slotte de halve bevolking aan virus stierf, waardoor de economie volledig instortte en wij nu nog met bittere armoede zitten.

Het oordeel dat komende generaties over ons zullen hebben kan best eens lijken op de woorden van Jezus die we net hoorden.
Jezus voorspelde -net als andere profeten voor hem- de ondergang van de wereld in een grote natuurramp.
Jezus bracht die ramp in verband met het onrecht dat mensen gedaan hebben.
De natuurramp was een straf van God, omdat de mensen zich niet aan de wet hielden.
Er zijn inmiddels heel wat theologen geweest die dit wat kort door de bocht vinden. Ik ben het met hen eens. Natuurrampen zijn geen straf van God en het heeft geen zin om bij een aardbeving op zoek te gaan naar een groepje mensen die verkeerde dingen gedaan hebben. Dat leidt tot heksenjacht.
Vroeger ging men wel in dorpen op zoek naar mogelijke heksen als de oogst mislukt was. De teleurstelling van de boeren was zo groot dat er een zondebok gevonden moest worden. En die werd ook altijd gevonden waardoor heel wat onschuldige mensen vermoord zijn.

Maar de corona pandemie en de klimaatcrisis, dat zijn geen natuurrampen. Dat zijn rampen waar wij mensen iets aan kunnen doen, als we dat maar allemaal willen en als we dat maar vol kunnen houden.
En steeds meer lijkt het erop dat alle pogingen van goedwillende mensen onvoldoende zijn.
Hoe hou je het dan nog vol? Waar is het einde van de tunnel? Waar kunnen we nog een lichtpuntje zien?

Ook Jezus schetst een sombere, uitzichtloze toekomst. Hij heeft het over de gruwel der verwoesting, die als een soort lavastroom alles verwoest wat op zijn pad komt.
Vlucht zonder bagage naar de bergen.
Blijf zitten op het dak van je huis!
Het zal donker worden, tijdenlang en de sterren zullen van de hemel vallen.
En dan komt de Zoon des Mensen op de wolken aanzeilen en de engelen zullen alle mensen die nog over zijn bij elkaar brengen.

Dat zou ik nu ook wel willen. Een grote alles beheersende macht die de boel rechtzet. Eentje die ervoor zorgt dat de mensen wel hun goede voornemens over het milieu naleven. Eentje die ervoor zorgt dat mensen zich allemaal strikt aan de corona-maatregelen houden, zodat de zaak in een maand onder de knie is en er bij elke opleving krachtige maatregelen genomen worden.
Krachtig leiderschap waardoor bord wordt schoongeveegd en we met een schone lei kunnen beginnen.

Maar dat is niet het beeld dat Jezus schetst. Hij schetst een grote schoonmaak waarbij wij mensen niet de tevreden toeschouwers zijn, maar degenen die ook opgeveegd worden.
Natuurlijk, er zijn ook uitverkorenen die behouden blijven.
Maar wie dat zijn, dat is onduidelijk.
Ik denk dat Jezus deze dingen zei met de wanhoop in zijn stem.
Wanhoop en onmacht: wat moet er gebeuren voordat de mensen wat menselijker gaan leven?

We weten inmiddels dat de problemen op aarde destijds niet werden opgelost door een hemelse macht die vanaf de wolken op aarde kwam om samen met zijn engelen de boel recht te zetten.
We kennen onze toekomst op de aarde niet, maar het is niet waarschijnlijk dat er binnenkort wel een dergelijke hemelse brigade komt.
We weten wel dat Jezus zijn wanhoop heeft omgezet in lijden en sterven en dat God hem heeft opgewekt uit de dood. Dat verhaal begint met kerst en eindigt met pasen.
En ook dit jaar volgen we dat verhaal in de hoop dat we een beetje kunnen begrijpen hoe Jezus de grote problemen van de wereld met liefde en weerloosheid te lijf wilden gaan. Met de moed der wanhoop en met de kracht van de machteloosheid.
Laten we uit die verhalen moed putten om het vol te houden.
Blijven geloven dat het zin heeft om milieubewust te leven en dat er mede dankzij ons gedrag een einde komt aan de corona pandemie.
Onze keuzes zijn mensenwerk; het is helemaal niet zo moeilijk om te bedenken wat we kunnen doen.
Maar onze inspiratie moeten we toch van boven verwacht
Zoals we elke week zeggen: Onze hulp is in de naam van de Heer, die hemel en aarde gemaakt heeft.
Laten we proberen dat echt te geloven om het vol te houden.