In Suriname een wassie met Oudjaar en in Nederland de Nieuwjaarsduik
Ik werk niet alleen als pastoor in de OK kerk, maar ook als missionair consulent bij het Zeister Zendingsgenootschap. En dat werk brengt me regelmatig in Suriname. Voor mij is dat leerzaam.
Met Oudjaar nemen mensen daar vaak een wassie, een ritueel bad. Men ervaart een reiniging waardoor alle vuil van het afgelopen jaar afgespoeld wordt. Dit ritueel wordt door veel kerken verboden, omdat men zich op deze manier open kan stellen voor boze geesten.
In Egmond aan Zee hebben we al jaren op Nieuwjaarsdag de beroemde Nieuwjaarsduik.
Zijn die twee rituelen hetzelfde? Nee, maar ze lijken wel op elkaar.
In SU hebben de mensen de overtuiging dat er echt iets gebeurt omdat men zich openstelt voor geestelijke krachten.
In NL vragen de deelnemers aan elkaar: Wat is die duik voor jou? Voor de een is het gewoon een kick, voor de ander een mogelijkheid om iets achter te laten, voor een derde het begin van een maand waarin je zo gezond mogelijk probeert te leven.
In NL is iedereen ervan overtuigd dat je zelf bepaalt wat de duik betekent. In SU is iedereen ervan overtuigd dat je je openstelt voor een bepaalde geestelijk invloed.
Doop door Johannes lijkt meer op een wassie dan op de nieuwjaarsduik: mensen stelden zich open voor een geestelijke kracht van buiten
Ik denk dat de mensen die zich destijds door Johannes lieten dopen meer lijken op de mensen in Suriname die een wassie nemen, dan op de Nederlanders die een nieuwjaarsduik doen.
Nederlanders hebben de controle en bepalen zelf wat er in emotioneel, of psychologisch opzicht met hen gebeurt. In Suriname geven de mensen zich bewust over aan iets dat ze niet kunnen en willen controleren. Anders werkt het namelijk niet. Je kunt de vuiligheid van het afgelopen jaar niet wegspoelen als je jezelf niet los kunt laten en over kunt geven. Dat is best eng en ik vind het dan ook begrijpelijk dat kerken hun bedenkingen hebben.
Jezus liet zich ook dopen
Jezus liet zich ook dopen. IK denk om dezelfde reden. Hij had misschien kunnen zeggen: Ach, ik weet toch wel hoe het zit tussen God, de Vader en mij. Daar hoeven we toch geen ritueel voor te doen? Hij besefte kennelijk dat je relatie tot God niet een kwestie van weten is, maar van overgave, openstellen. In een relatie tussen mensen gaat het meestal ook niet alleen om weten wat je voor elkaar voelt. Wat jij voor iemand anders betekent merk je soms het best als je jezelf open kunt stellen en eigenlijk helemaal niets meer wilt of kunt controleren. Bijvoorbeeld als je het erg moeilijk hebt en niet meer weet waar je het zoeken moet. Dan kan ineens iemand die om je geeft er echt voor je zijn. Dan weet je op een heel diepe manier dat er een band is tussen jou en iemand anders.
De relatie tussen God en Jezus is in principe ook voor alle andere mensen weggelegd: Jezus is uiteindelijk de zoon van Adam, de zoon van God.
Het is een beetje onthutsend om verder te lezen in het evangelie van Lukas. Meteen na deze scene waarin God zegt: Jij bent mijn geliefde zoon, ik zie je zo graag leven laat Lukas zien waar die Jezus vandaan komt. Hij is de zoon van Jozef, de zoon van die, de zoon van die, helemaal terug tot Adam. En dan zegt Lukas plompverloren: Adam, de zoon van God.
Als Adam de zoon van God is dan zijn wij mensen, die allemaal van Adam afstammen, in principe ook kinderen van God. Dat zegt Jezus trouwens meer dan eens tegen zijn leerlingen.
Dat betekent dat als wij ons open kunnen stellen voor de stem en de Geest van God, wij kunnen merken dat God ook met ons een relatie heeft. Dat God ook tegen ons zegt: Jij bent mijn kind, ik zie je zo graag leven. Wij gewone mensen worden tegengehouden om helemaal in die relatie met God op te gaan doordat wij ons meestal mee laten nemen door de gewone angsten, zorgen en verlangens die bij ons lichamelijk bestaan horen. We zijn natuurlijk bang voor pijn, honger, ziekte en dood.
Jezus had dat ook, maar hij kon het scheiden van zijn relatie met God, zodat die sterk en zuiver bleef.
Wij mensen verlangen naar dat contact met God en wij proberen steeds weer de weg terug te zoeken. En dat is een van de redenen dat we elke week in de kerk komen en eucharistie vieren.
MSP wil twee dingen en die zie je bij de eucharistie:
Straks zullen we bij de koffie praten over de Missie Sint Paulus. We zijn bij de Missie Sint Paulus met twee dingen bezig, die met elkaar te maken hebben en dat kun je zien in de eucharistie.
-We zijn bezig met het visioen van een toekomst waar alles goed is. Niemand heeft honger, niemand is bang dat een ander hem het brood uit de mond steelt. We staan allemaal rond het altaar en in gedachten staan er nog veel meer mensen naast ons dan we hier in de kerk kunnen bergen. Dat zijn de mensen die nu wel honger hebben, in oorlog leven, niet weten hoe het ooit goed kan komen. Om dat visioen te voelen en een stapje dichterbij te brengen steunen we met hulp van de mensen in de parochies allerlei projecten in landen waar achterstand is.
-Maar eucharistie vieren, het visioen voelen is niet alleen een kwestie van verstandelijk weten met welke symbolen je te maken hebt. Het gaat er juist om dat je je open kunt stellen voor de geest van God, die nu al werkt aan dat visioen. Dat je moed en kracht voelt om het te blijven geloven, ook al vertellen de kranten en de tv vaak een ontmoedigend verhaal. Uiteindelijk kun je ook in de eucharistie je openstellen voor de gedachte dat je een kind van God bent, dat God jou en andere mensen graag ziet leven en dat het daarom goedkomt, ook na je fysieke dood.
MSP heeft iets ontdekt
We hebben bij Missie Sint Paulus ontdekt dat het verrijkend kan zijn om mensen uit andere culturen te ontmoeten. Het lijkt soms wel alsof zij zich gemakkelijker open kunnen stellen voor de geestelijke kracht waarvan wij ook geloven dat die aanwezig is bij onze eucharistie. Het lijkt soms wel alsof we ons kunnen laten meenemen in een houding van openstellen en loslaten. We zoeken naar manieren om dit niet voor onszelf te houden, maar te delen in de parochies.
Daarnaast zoeken we natuurlijke ook naar manieren om mensen in de gelegenheid te stellen om een hand uit te steken, in alle bescheidenheid te helpen, te laten merken dat mensen ver weg die soms vechten om te kunnen bestaan niet vergeten worden, maar gezien zijn. Wij mensen zijn niet alleen de kinderen van God, maar soms ook de handen en voeten van God.
Amen.