De zuivere godsdienst
We hebben zojuist drie beelden gehoord die ons kunnen helpen ons iets voor te stellen bij de komst van de Messias.
De profeten uit het Oude Testament zagen de Messias als iemand die de godsdienst zou zuiveren van elementen die er in de loop van de tijd aan waren gaan kleven en die het zicht op de waarheid en op God vertroebelen.
Dat waren radicale figuren, die profeten, en hun beelden zijn vaak hard en meedogenloos.
Vuur en loog branden ongerechtigheden weg en dan blijft een gezuiverd mens over.
Ik vind het vaak maar goed dat deze profeten meestal totaal geen politieke macht hadden, want als ze hun woorden in praktijk hadden kunnen brengen, zouden we acties gezien hebben die sterk op El Kaida en Isis lijken. Ook bewegingen die zeggen dat ze de godsdienst zuiver willen maken; in dit geval de Islam.
Bevrijding door te laten zien dat de dood niet het einde is
In de brief aan de Hebreeën komen we een totaal ander beeld tegen van de bevrijding die de Messias komt brengen.
Het kwaad, het onrecht, onzuiverheden worden niet weggebrand, maar er wordt gekeken naar de oorzaken van het kwaad.
De redenering lijkt simpel.
Mensen zijn bang voor pijn en dood. En dan is er de Satan, die van die angst gebruik maakt om de mensen ertoe te brengen kwaad te doen.
Angst en onzekerheid worden gezien als de oorzaak van onrecht en kwaad.
De Messias heeft dit begrepen en besloten om te laten zien dat je in feite niet bang hoeft te zijn voor lijden en zelfs niet voor de dood. Hij heeft als het ware voorgedaan wat er gebeurt als je sterft. Je verdwijnt niet in het Niets na je fysieke dood, maar je wordt door God opgevangen. Het teken van dat doorgaan van ons leven bij God is de opstanding.
Het feit dat Jezus is opgestaan uit de dood kan ons helpen om minder bang te zijn voor de dood. Niet omdat die dan minder pijnlijk en verdrietig zou zijn, maar omdat we misschien kunnen geloven dat de overleden persoon op een of andere manier bij God is.
Dat op een of andere manier zeg ik expres. Ik kan me er verder niet veel bij voorstellen, maar ik zeg ook: als ik me bij voortleven bij God niet veel kan voorstellen betekent dat niet dat dat voortleven bij God niet kan bestaan.
Simeon
In het derde verhaal komen we Simeon tegen.
Het lijkt wel alsof hij nog vòòr het leven, sterven en opstaan van Jezus heeft gezien wat de bevrijding was die er van hem uit zou gaan.
Kennelijk heeft hij zich zorgen gemaakt over de toekomst van zijn volk en de toekomst van de wereld.
Misschien heeft hij zich wel afgevraagd of er ooit een einde komt aan het onrecht en het kwaad op de wereld.
Maar nu voelt hij, ziet hij, dat dit kleine kind het begin van bevrijding van de hele wereld zal zijn..
Nu kan hij rustig sterven.
Mooi eigenlijk: net alsof hij de uiteindelijke bevrijding van de wereld van kwaad en onrecht belangrijker vindt dan zijn eigen leven; alsof hij beseft: nu komt het met mij in of na mijn fysieke dood ook wel goed.
En wij: angst en verdriet bij de dood
Wij zijn natuurlijk niet allemaal helderziende zoals Simeon.
Wij hebben ook niet het filosofisch niveau van de schrijver van de brief aan de Hebreeën.
Wat kunnen wij in ons leven met deze verhalen?
Ten eerste moeten we wel beseffen dat het gemakkelijker gezegd dan gedaan is om niet bang te zijn voor lijden en dood. Je kunt honderd keer lezen of horen dat Jezus heeft laten zien dat dat in principe niet nodig is, maar het dagelijks leven is iets anders dan het leven in principe.
Ik zou zeggen: laten we het onszelf niet kwalijk nemen dat we heel menselijk en dus verdrietig, of angstig reageren op berichten over ziekte, pijn, lijden en dood. Die angst en dat verdriet zijn in duizenden jaren evolutie aangelegd en die hebben eenvoudigweg te maken met het gegeven dat we een lichaam hebben dat kwetsbaar is.
Persoon zijn
Maar we hebben niet alleen een lichamelijk bestaan.
We zijn ook een persoon.
We kunnen ook proberen ons voor te stellen, te geloven dat we niet toevallig op de wereld zijn; als het toevallige resultaat van miljoenen jaren evolutie.
We kunnen proberen te geloven in een kracht die buiten die hele evolutie staat: God.
God heeft ons in dit leven gewild, met alle vragen van dien.
Dat kwam Jezus ook vertellen.
God heeft jou gewild als vrij mens, vrij om van het leven te genieten en vrij om je omgeving wat glans te geven.
En als God jou in dit leven gewild heeft, dan zal hij je ook wel opvangen als je lichaam het niet meer doet.
Als we daar ook maar een splintertje van kunnen geloven, dan is onze angst voor lijden en dood niet meer een massief blok dat om onze nek hangt. En dan hebben we misschien de ruimte om niet mee te gaan in kwaad en onrecht om onze angst af te reageren.
Simeon zag het voordat Jezus zijn boodschap kon brengen. Hij geloofde wat hij voor zijn geestesoog zag.
Wij kunnen alleen terugkijken naar die merkwaardige verhalen over die merkwaardige mens Jezus.
En proberen te geloven wat we uit die verhalen meekrijgen.
Amen