Het begin van alles
We hoorden vandaag over het begin van alles, over de Wijsheid die al bij God was, nog voordat het heelal er was. De mensen die deze bijbelteksten opschreven kenden natuurlijk de ontwikkelingen van de sterrenkunde niet, maar volgden hun intuïtie. Een beetje zoals Albert Einstein en Stephen Hawking hun intuïtie volgden en bepaalde processen wiskundig bewezen jaren voordat diezelfde processen ook via experimenten konden worden aangetoond.
De bijbel schrijvers hebben aangevoeld dat er aanvankelijk helemaal niets was. Dat is moeilijk voor te stellen. Als wij mensen het hebben over creatief zijn, over scheppen, dan is er altijd wel materie, spul waar je als kunstenaar iets moois van maakt: verf, marmer, hout. Maar scheppen uit het Niets gaat ons verstand al te boven.
En toch wordt door de sterrenkundigen aangetoond dat het heelal in het begin oneindig klein was en oneindig zwaar. In feite ook een manier om te zeggen dat er Niets is, maar dan in natuurkundige taal.
In diezelfde natuurkundige taal is de scheppingsdaad een enorme knal waarmee dat oneindig kleine en zware balletje uit elkaar is gespat. De Big Bang.
Maar als je vraagt HOE het kwam dat dat balletje uit elkaar is gespat en WAAROM, dan zegt de natuurkundige: Zomaar, dat wil zeggen, dat weten we niet.
Dat vind ik zelf een beetje teleurstellend.
In de intuïtie van de bijbelschrijvers was er een geestelijke oorzaak, namelijk Wijsheid. Een soort informatiestroom zonder massa en zonder energie, die de boel in werking hielp zetten.
Bedoeling
Volgens de bijbelschrijvers zit er een bedoeling achter het heelal.
Het is de bedoeling dat die geestelijke kracht, die Wijsheid wordt genoemd, gestalte krijgt in de materiële werkelijkheid.
Het hele heelal bestaat dus volgens de intuïtie van de bijbelschrijvers om die geestelijke kracht Wijsheid zichtbaar en tastbaar te maken.
En wat is die Wijsheid dan? Vrijheid en liefde.
God heeft uit vrije wil het heelal gemaakt om liefde zichtbaar en tastbaar te maken. Zonder materie kan liefde niet bestaan.
Maar liefde is ook zinloos als er niemand is die de liefde opmerkt.
Dus volgens de bijbelschrijvers is de Big Bang en de ontwikkeling van het heelal en de hele evolutie bedoeld om mensen te laten ontstaan die uit vrije wil ervoor kiezen om elkaar lief te hebben, omdat liefde het mooiste is dat er kan bestaan.
En dan bedoel ik niet alleen de liefde die een rol speelt bij de voortplanting, maar vooral de liefde die in de bijbel naastenliefde wordt genoemd: liefhebben zonder dat je ermee bezig bent wat je er nog eens een keer voor terug krijgt.
Jezus heeft ervoor geleefd om ons mensen duidelijk te maken dat die naastenliefde inderdaad de uiteindelijke bedoeling van ons bestaan is, omdat dat de bedoeling van de hele schepping is.
Dus die Wijsheid, die geestelijke kracht, die ervoor zorgde dat er een heelal ontstond, waardoor liefde zichtbaar en tastbaar kon worden, is teruggekomen in de mens Jezus om te laten zien dat je als mens inderdaad kunt leven vanuit naastenliefde en dat je dus niet slaafs de wetten van de evolutie hoeft te volgen, de wetten van overleven, doden of gedood worden. Wij mensen zijn in principe vrij om lief te hebben.
Kritiek en inzicht
Nu zou je kunnen zeggen: Mooi verhaal, maar van die liefde zien we anders niet veel terug op de aarde.
Nee, inderdaad, er is geloof nodig om vrij te zijn om voor naastenliefde te kiezen.
En dat geloof wordt onder andere gevoed in de kerk. En dat is het werk van de Wijsheid die in ons werkt en die we de Heilige Geest zijn gaan noemen.
Je kunt je soms opgetild voelen, geïnspireerd, getroost. Dan kun je zeggen: dat is de werking van de Heilige Geest. Maar er zit meer achter. Die Geestkracht die je voelt is dezelfde als die de oorzaak was van het ontstaan van het heelal. Het is de geestelijke kracht die de materie en uiteindelijk de mensen gebruikte om duidelijk te maken wat naastenliefde is, hoe bijzonder die liefde is en hoe eeuwig. En het is dus dezelfde kracht die in de mens Jezus werkte.
Dat zijn heel grote woorden. Misschien te groot om in een keer te bevatten.
Maar als we dat tot ons door kunnen laten dringen kunnen we de wereld anders gaan zien. We kunnen beseffen dat we echt meedoen in het proces dat miljoenen jaren geleden begon, het ontstaan van het heelal. We kunnen iets waarmaken van de bedoeling van alles wat bestaat. We kunnen beseffen dat we als persoon ertoe doen, namelijk als we doen wat de bedoeling van ons bestaan is, onze naaste liefhebben.
Dat besef, dat inzicht, wordt in de bijbel ware wijsheid genoemd.
Ik weet een ding wel zeker: het gaat mij niet lukken om dit inzicht in één keer me eigen te maken. Ik heb zeker ook de kerk, u dus, bij nodig. Om elke week weer tot me door te laten dringen wat de bedoeling van het leven is en dat het dus zin heeft om in vrijheid voor het goede te kiezen.
Communie
Persoonlijk zie ik dat terug in de manier waarop wij communie vieren.
We staan in een kring rondom het altaar. Meestal is de kring niet helemaal gesloten, maar zitten er gaten in. Dat is voor mij een beeld van openheid: we zijn geen afgesloten gemeenschap van mensen die het goed hebben met elkaar en buitenstaanders beleefd op afstand houden.
We zijn bij elkaar gekomen doordat we ons geroepen voelen. We zijn geen familie van elkaar, we hebben geen gezamenlijke hobby, we zijn ook geen politieke partij. Nee, we zijn juist erg verschillend. Onze onderlinge band is niets meer en niets minder dat we geloven dat we door God in het leven geroepen zijn en door Christus bij elkaar geroepen zijn om te vieren en te gedenken dat zelfs de dood niet ongedaan kan maken dat God ons graag ziet leven en ons dus ook na onze fysieke dood vasthoudt (ook al kunnen we ons daar niet veel bij voorstellen).
En de vorm waarin we dat vieren en gedenken is een beeld van het leven zoals het leven bedoeld is: bij elkaar zijn en samen eten. Er is overvloed, niemand is bang dat er tekort is, iedereen is ontspannen, helpt elkaar, luistert naar elkaar, kortom, iedereen is relaxed.
Met opzet is dat samen eten en drinken heel symbolisch gehouden. We zijn geen eetclub, we komen niet naar de kerk voor de gezelligheid. We komen omdat we samen het beeld vormen van hoe menselijk leven bedoeld is en zo, al doende onszelf en elkaar te helpen geloven dat wij mensen inderdaad ooit uiteindelijk zo zullen gaan leven zoals leven bedoeld is. Relaxed.
Amen