Vorige eeuw
Morgen is het alweer 2018. De nieuwe eeuw is dan al bijna 20 jaar oud.
De meesten van ons hebben het grootste deel van hun leven in de vorige eeuw doorgebracht.
Dat was een heel ander tijd dan die we nu hebben.
De regels uit de jaren 50
Ik heb de jaren 50 niet bewust meegemaakt, maar ik heb er wel het nodige over gehoord.
Het was een tijd van vaste waarden. Je wist waar je aan toe was.
Er waren veel regels waar bijna iedereen zich aan hield.
En mensen hielden elkaar ook aan de regels.
Op maandag wassen, op woensdag gehakt en op vrijdag vis.
Mannen waren kostwinner en hoofd van het gezin.
Tot in de jaren vijftig konden vrouwen niet zelf een bankrekening openen.
Op de website van Libelle staan nog zes dingen die vrouwen in de VS niet mochten doen in de jaren 50 en 60.
-Getrouwd een overheidsfunctie bekleden.
-Astronaut worden.
-Met zwangerschapsverlof gaan.
-In een jury zitten. Bedoeld is een rechtbankjury in de VS. Vrouwen zouden te zwak en te teer zijn om alle vreselijke details van misdaden aan te kunnen.
-Pas in 1972 mochten vrouwen meedoen aan de Boston Marathon.
Al die regels en nog veel meer regels en bepalingen waren bedoeld om mensen tegen zichzelf en tegen elkaar te beschermen. Tegen hebzucht, verlangens, overdreven eetlust, luiheid en wat al niet.
De regels werden vaak goed en trouw gevolgd, ook al zag lang niet iedereen het nut of de zin ervan in.
De bevrijding aan het eind van de jaren 60
Dat veranderde allemaal aan het einde van de jaren 60.
Er kwam wilde muziek, gespeeld door jongens die hun haren lieten groeien.
De pil werd uitgevonden waardoor er een zekere zorgeloosheid ging hangen rond relaties en liefde. Eigenlijk werd het huwelijk als beschermende haven voor kinderen en vrouwen overbodig, want je kon nu bewust ervoor kiezen om een kind te krijgen.
Steeds meer mensen kregen het gevoel dat ze hun leven niet meer moesten inrichten naar de regeltjes en bepalingen van de vorige generatie, maar dat ze zelf moesten bepalen hoe hun leven eruit ging zien.
Na de bevrijding die een einde maakte aan de Tweede Wereldoorlog kwam een bevrijding die een einde maakte aan allerlei stoffige afspraken en vaste waarheden die in de loop van de tijd waren gaan knellen.
Paulus: overeenkomsten
De apostel Paulus heeft het in zijn brief aan de mensen in Galatië ook over bevrijding.
Bedoelt hij zoiets als wat Nederland in de omslag van de jaren 50 naar de jaren 60 meemaakte?
Een beetje wel en een beetje niet.
Hij zegt dat de gelovigen uit zijn tijd eerst geleefd hebben onder bewaking van de wet.
Hij bedoelde daarmee dat mensen het nodig hebben om tegen zichzelf en tegen anderen beschermd te worden. Mensen hebben een dierlijke kant met instincten en gedragspatronen die op een of andere manier in de hand gehouden moeten worden, anders wordt het een puinhoop.
Maar met de komst van Christus werd alles anders.
Christus heeft ervoor gezorgd dat de band tussen ons mensen en God hersteld werd.
Door de doop hebben we die oude mens achter ons gelaten en hebben we ons met Christus bekleed.
Paulus gebruikt hier een beeld uit de Romeinse cultuur: als een jongen een echte man was geworden, organiseerde men een ritueel om aan te geven dat hij voortaan niet meer bij alles aan zijn vader hoefde te vragen wat hij moest doen en wat er wel mag en wat niet. In dat ritueel kreeg hij een toga aan, een kleed dat mannen normaal gesproken droegen als ze buitenshuis gingen.
En de verschillen
Maar er is een verschil tussen de jongen die een mannen toga krijgt en een gedoopte christen die met Christus wordt bekleed.
De Romeinse jonge man kon voortaan zelf bepalen wat hij goed vond om te doen. Hij was vrij VAN de bemoeienis van veel andere volwassenen.
De gedoopte christen heeft een andere vrijheid: die is vrij OM te leven zoals Jezus geleefd had. Zonder angst en vanuit liefde.
Datzelfde kun je zeggen over de vrijheid van de jaren 60. De mensen maakten zich vrij VAN allerlei regeltjes en bemoeienis die ze niet meer zinnig vonden.
Maar door het afschaffen van allerlei beperkende regels hebben mensen zich nog steeds niet kunnen vrijmaken van de zuigkracht van hun biologische kant, die zorgen en angsten oplevert.
Ondanks alle vrijheid zijn veel jonge mensen en hun ouders bang dat ze niet gelukkig zullen worden, dat ze de liefde van hun leven niet op tijd vinden, dat hun relatie geen stand houdt.
Regels blijven nodig
De komst van Christus maakt regels niet overbodig, maar werpt een nieuw licht op de regels.
Regels zijn niet bedoeld om anderen te beperken, om macht uit te oefenen, om je eindeloos met het leven van anderen te kunnen bemoeien. Regels zijn bedoeld om mensen en de groep waarin ze leven tot bloei te brengen.
Paulus heeft ergens in zijn brieven een handige bril aangegeven waardoor je kunt zien welke regels zinnig zijn en welke niet: kijk welke afspraken, gewoontes en regels goed zijn voor de hele groep, de gemeente.
Waar worden individuen en de hele groep beschermd door regels en waar helpen regels mensen om zich te ontwikkelen, tot bloei te komen. Dat zijn zinnige regels en afspraken.
Waar zie je juist dat regels en afspraken mensen in hun ontwikkeling remmen. Die moet je samen eens goed tegen het licht houden en wellicht aanpassen. Amen