Deze preek is ook als podcast te beluisteren: Listen to “Preek 20201206 Hoe kun je contact met God ervaren?” on Spreaker.
Deze preek is een reflexie op de volgende gedeelten uit de bijbel:
Jesaja 40, 1-11; 2 Petrus 3, 8-18; Marcus 1, 1-8
Contact met God
Als wij op zondagochtend naar Den Helder rijden zien we meestal groepjes mannen en soms ook vrouwen fietsen. We zeggen dan voor de grap tegen elkaar: Zo, die moeten nog een end naar de kerk fietsen! Alsof ze op weg zijn naar onze kerk. Maar we weten natuurlijk wel beter. Heel veel mensen gaan er op zondagochtend op uit om lekker even hun hoofd leeg te maken, even het bloed door de aderen te laten stromen, even tot zichzelf te komen. En nogal wat mensen die min of meer gewend waren om naar de kerk te gaan hebben ervoor gekozen om liever de natuur in te gaan. Ik heb vaak genoeg mensen gesproken die zeggen: Hier kom ik beter tot rust, beter tot mezelf, hier tank ik de spirit om er weer een week tegenaan te kunnen, hier -zou je kunnen zeggen- kom ik God tegen, want dit inspireert me.
Ik heb ook wel eens een collega gesproken en hem de vraag gesteld op welke momenten hij God tegenkomt. Hij zei: Vreemd genoeg voel ik me vaak dichterbij God als ik het moeilijk heb. Als ik het gewoon niet meer weet hoe het verder moet, als ik me zorgen maak over iemand die dichtbij me staat en die me dierbaar is. Hoe dat nou kan, weet ik ook niet, maar ik voel het wel zo.
Bijbelse belofte
Hoe vreemd dat ook klinkt, het is wel herkenbaar voor mensen die regelmatig in de bijbel lezen. In veel psalmen komen mensen aan het woord die het moeilijk hebben en eigenlijk verwacht hadden dat God er wel zou zijn om te helpen, te steunen, te troosten. En in veel psalmen zit ook een soort omslag: eerst wordt er geklaagd dat de vijanden zo sterk zijn, dat de krachten weggevloeid zijn, dat iemand zich niet veel meer voelt dan een wormpje op de weg, klaar om vertrapt te worden. Bijvoorbeeld in de psalm die Jezus aan het kruis citeert: Mijn God, waarom hebt u me toch verlaten?
Maar die psalm eindigt met een mooi visioen waarin iedereen op aarde het goed heeft.
Waar komt zo’n omslag vandaan? Waar halen mensen lichtpuntjes vandaan als de toekomst er zwart uitziet? Is dat hopen tegen beter weten in?
Vandaag hoorden we ook weer een soort omslagen. Het volk heeft het moeilijk, maar het krijgt de belofte dat de ellende toch een keer ophoudt. Het komt goed.
Wat is dat voor belofte? Is dat hopen tegen beter weten in, of hebben mensen iets gevoeld? Iets van de aanwezigheid van God?
Ik denk het wel. Ik denk dat zij, net als die collega van me, juist in de diepte van verdriet en verlorenheid gevoeld hebben dat God er is. Niet als degene die de problemen van het dagelijks leven op gaat lossen. God is degene die alles geschapen heeft, die mij in het leven heeft geroepen, die mij vasthoudt tot in de dood. Zoiets hebben de mensen ervaren, denk ik.
Beproeving en beloning
Soms lijkt het in de bijbelverhalen alsof je eerst moet lijden, beproefd moet worden, vernederd moet worden, voordat je troost en inspiratie kunt krijgen. Alsof God ons mensen een les wil leren.
Laatst zag ik op tv een film over een moeder die dagenlang in de rats zat omdat haar puberdochter vermist was. En zoals dat hoort bij ouders en puber-kinderen schuurde het de laatste tijd behoorlijk tussen moeder en dochter. Dus het gevoel van Ga ik wel goed met mijn kind om? Kwam er ook nog bij. Maar toen de dochter levend en wel teruggevonden was, wisten beiden hoeveel ze van elkaar hielden. Alsof ze een les hadden geleerd, juist door al die angst. Juist door het besef dat ze machteloos waren om elkaar te vinden.
Ik denk dat het in de bijbel net iets anders is. Als het erom gaat om contact te voelen met God.
Onze verhouding tot God: ongelijkwaardig, maar dat is niet erg
En dat komt omdat de verhouding tussen mensen anders is dan tussen God en ons mensen. Als het goed is hebben volwassen mensen een min of meer gelijkwaardige relatie tot elkaar.
Maar de relatie tussen God en mensen is ongelijksoortig.
Bij ons in Egmond kun je bij de juiste wind vaak windsurfers zien die zich laten dragen door de wind en de golven. Daar gaat heel wat training aan vooraf voordat je als surfer goed kunt inspelen, of bijna samenwerken met de elementen. Maar geen surfer zal denken dat zij of hij zelf die wind en die golven zou kunnen maken. Zo is het ook met onze relatie tot God: we kunnen leren ons open te stellen voor de Geest van God, ons leven richten op het Woord van God en zo een persoonlijke band voelen met God of met Christus, maar we moeten het niet in ons hoofd halen dat we kunnen wat God kan. God heeft ons in dit leven geroepen, Hij draagt ons verder en houdt ons vast ook in de dood.
Het is ook helemaal niet erg dat die relatie niet gelijkwaardig is, net zoals surfers het niet erg vinden dat ze zelf de wind of de golven niet zijn.
Je Nietig voelen
Ik denk dat die ongelijksoortigheid in onze relatie met God de reden is dat mensen soms in hun diepste gevoelens van onmacht toch kunnen ervaren dat God er is en dat het op een of andere manier toch goed komt, zelfs in het ergst denkbare, de dood.
Juist als je je nietig voelt en overspoeld door het leven en het lot, juist dan kun je -zoals die collega me vertelde- ervaren dat God er is.
Daarom ook roept Johannes de mensen op om hun zonden te belijden. Al die dingen die ze gedaan hebben waarvan ze best wisten dat het verkeerd was, maar waaraan ze toch geen weerstand konden bieden. Omdat ze te zwak waren, te nietig. En je zonden belijden kan dat gevoel van nietigheid versterken. Je kunt het gevoel opdoen dat er niks fatsoenlijks uit je handen komt.
Een naar gevoel, waar je depressief van zou kunnen worden.
Maar niet als je de bijbel volgt. En daar kun je lezen dat de menselijke nietigheid en onmacht nooit het laatste woord is. Er komt altijd een omslag en er zijn altijd lichtpuntjes.
We kunnen deze weken in de aanloop naar kerst toe gebruiken om bij ons zelf na te gaan hoe we op de juiste manier bij onze lichtpuntjes kunnen komen. We hoeven daarbij niet bang te zijn voor gevoelens van onmacht of nietigheid, want juist dan kunnen we ervaren dat God groter is dan de dingen die in ons leven kunnen gebeuren. En dat God er altijd is voor ons.