Zaligsprekingen: dat wil iedereen diep in zijn hart wel
Ik weet niet hoe het met u gaat, maar als ik die zaligsprekingen zo hoor en lees, denk ik diep in mijn hart: Dat zou ik graag willen.
Zachtmoedig zijn, getroost worden, meemaken hoe er gerechtigheid komt op de wereld, barmhartig zijn en barmhartigheid ontvangen, vrede stichten.
Maar op een of andere manier zit er diep in mijn hart ook een ander gevoel: Wees niet zo naïef! Je maakt heus geen hemel op aarde als je zachtmoedig, barmhartig en rechtvaardig probeert te zijn.
Die twee gevoelens zitten er allebei en soms is de ene sterker en soms de andere.
Maar er zit ook nog iets anders in mijn hart: op de korte termijn wint de harde, realistische houding die zegt Laat je niet de kaas van het brood eten, wees niet naïef. Maar op de lange termijn wint de zachte opstelling.
Althans dat is wat ik geloof.
Maar iedereen heeft toch ook het gevoel dat er bij onrecht iets rechtgetrokken moet worden
De zaligsprekingen zijn wel erg optimistisch.
Zalig de treurenden, want zij zullen getroost worden.
Is dat wel altijd zo? Zie ik niet heel veel mensen die maar met moeite een beetje verzachting van de pijn in hun hart kunnen krijgen?
Zalig de zachtmoedigen, want zij zullen het aardrijk beërven. Zie ik niet juist dat de harde mannen en vrouwen altijd aan het langste eind trekken?
En worden degenen die zich inzetten voor gerechtigheid verzadigd? Ik zie dat journalisten die op onderzoek uitgaan vaak vermoord worden.
In films gebeurt het vaak wel dat er aan het eind een soort van rechtvaardigheid komt. De hoofdpersoon heeft verdriet gehad, is zachtmoedig geweest, heeft geleden in de strijd voor rechtvaardigheid. En aan het eind komt het goed.
In films wel, maar in werkelijkheid vaak niet.
Beloning voor een heilige is dat het onrecht uiteindelijk verliest
In de bijbel kun je vaak lezen dat mensen serieus twijfelen of het wel waar is dat God op tijd ingrijpt en ervoor zorgt dat zachtmoedigheid en rechtvaardigheid wint van hardheid en onrecht.
Veel psalmdichters vragen zich dat zelfs hardop af: Waar bent u dan, God, nu het er echt op aankomt?
En uit die buitengewoon reële vraag ontstaat dan de gedachte en het geloof dat er een vorm van recht doen is na iemands dood. Iemand heeft het op aarde zwaar, omdat zij of hij zich inzet voor gerechtigheid en vrede, maar na de dood komt er een beloning in de hemel. In films komt het op aarde al goed, maar in werkelijkheid komt de beloning soms pas in de hemel.
Beloning
Laten we die gedachte eens serieus nemen: vaak zie je niets van je goede bedoelingen en lijken al je pogingen om de wereld een beetje rechtvaardiger, vriendelijker en mooier te maken zinloos, maar na je dood krijg je toch een beloning.
Wat zou nou een beloning zijn voor iemand die haar of zijn leven heeft gewijd aan de bestrijding van onrechtvaardigheid bijvoorbeeld? Zo iemand is er misschien zelfs voor gestorven, zoals bijvoorbeeld vrijheidsstrijders, of journalisten die opkomen voor onderdrukte mensen en die het onrecht aan de kaak willen stellen.
Zou zo iemand in de hemel blij zijn met goud, mooie kleren, heel veel luxe eten?
Ik denk het niet.
Ik denk dat je iemand die heeft geleefd voor rechtvaardigheid het meest blij kunt maken als er eindelijk rechtvaardigheid is op aarde.
Zingen voor Gods troon
Vroeger vertelde de juf op de lagere school wel eens over hoe het in de hemel was. De mensen in de hemel waren de hele dag aan het zingen voor Gods troon en ze aten de lekkerste dingen van gouden borden en met zilveren lepels. Ik herinner me nog dat ik toen dacht: Dat lijkt me erg saai: alleen maar zingen en eten.
Ik dacht: Als je daar nou je hele leven zo je best voor moet doen, om dan als beloning de hele dag te zingen en van gouden borden te eten. Dat zag ik nauwelijks als een beloning.
Maar je kunt het ook anders zien.
Stel dat er ooit op aarde echte vrede is, echte rechtvaardigheid. Stel dat alle discriminatie verdwenen is, dat niemand meer bang hoeft te zijn, dat alle honger verdwenen is en dat er uiteraard ook geen oorlogen en vluchtelingen meer zijn.
En stel dat u en ik dat mee zouden kunnen maken. Op een of andere manier.
Ik zou niet weten wat ik zou moeten doen van diepe, diepe blijdschap. Ja, misschien wel zingen van geluk totdat ik niet maar kan. Feestvieren, omdat het eindelijk allemaal goedgekomen is met de wereld.
Allerheiligen
De heiligen die we in de kerk gedenken waren geen mensen die hun leven lang hun best gedaan hebben om later in de hemel lekker te kunnen zingen en van gouden borden te kunnen eten.
Het waren mensen die geloofden dat het zin heeft om de diepste verlangens van je hart te volgen: zachtmoedig zijn, troost geven, barmhartig zijn, niet bang zijn om daar arm van te worden.
Op aarde hebben ze geloofd dat het ooit goed komt met de wereld en ze hebben dat in hun leven laten zien.
Als wij straks eucharistie vieren spreken we het geloof uit dat we alvast vieren dat het goedgekomen is. En we spreken uit dat de heiligen met ons meevieren.
We kunnen van die heiligen uit het verleden leren. Ons laten inspireren om net als zij te blijven verlangen naar de situatie dat het ooit goedkomt met ons en de wereld en alles wat daarop leeft.
En dus ook om te geloven dat onze soms wat armzalige pogingen om zachtmoedig en barmhartig te zijn op een of andere manier door God gebruikt kunnen worden.
Amen