Laatste Oordeel
Voleinding
De rotzakken worden als droog gras verbrand en wij goede, aardige mensen dartelen de wereld in als kalveren die de stal uitspringen. En dansend van vreugde dat de ellende nu eindelijk voorbij is, trappen we die rotzakken nog eens lekker de grond in.
Wat een heerlijk visioen. Het komt allemaal goed.
De tijd waarin fatsoenlijke mensen klap op klap krijgen en de profiteurs vrij spel lijken te hebben gaat een keer voorbij.
Er komt een keer een oordeel. Een laatste oordeel, dat alles wat scheefgegroeid is, weer recht trekt.
Maleachi is een van de vele profeten die dit visoen heeft verwoord. Hij leefde vermoedelijk na de ballingschap, dus in een periode waarin het volk Israel een zware tijd achter de rug had en nog steeds onder de heerschappij van de Perzen leefde.
En, nee, het visioen is niet uitgekomen. Nooit.
Herkenbaar
Maar wat is het herkenbaar. Niet alleen voor de mensen destijds, maar ook voor ons en eigenlijk voor alle volkeren op aarde.
Iedereen vindt dat goede en rechtvaardige mensen beloond moeten worden en dat het recht moet overwinnen.
Maar er is geen periode in de wereldgeschiedenis waarin dat ook echt is gebeurd.
Nergens.
En toch is dat visioen onweerstaanbaar en onuitroeibaar. Het is alsof alles zijn zin verliest als het kwaad niet meer gestraft wordt en aardige mensen, die goed zijn voor hun omgeving, niet op een of andere manier hun loon krijgen.
Met willekeur over goed en kwaad valt eigenlijk niet te leven.
Daarom heeft elke tijd en elke cultuur een oplossing.
De Joodse oplossing ten tijde van Jezus
De Joden zagen in de periode na de ballingschap dat vaak juist rechtvaardige mensen te lijden hadden van onderdrukking.
Ze gingen dat lijden meer en meer zien als een zuivering. Zoals ijzer door verhitting smelt waardoor de onzuiverheden er gemakkelijk uit te halen zijn, zo wordt ook een volk onder druk gezet om de goeden van de slechten te scheiden.
Ze zagen er ook een test in: wie houdt het vol om ook in tijden van onderdrukking trouw te blijven aan de waarheid van God? Dat waren de harde spijkers, die over moesten blijven. De echte rechtvaardigen.
Maar deze Joden waren niet blind en zagen ook wel dat veel goede mensen gewoon in de verdrukking overleden zonder dat er een spoor van compensatie was geweest voor hun goede gedrag.
En zo ontstond de gedachte dat mensen een ziel hebben, die na de fysieke dood doorleeft. In de tijd voorafgaand aan de ballingschap was deze gedachte aan een leven na de dood onbekend bij het volk Israel.
De visie van Jezus
Ook Jezus en zijn volgelingen leefden waarschijnlijk in de veronderstelling dat er spoedig een einde zou komen aan de wereld.
Men stelde zich een natuurramp voor. Een combinatie van ellende: aardbevingen, pestziekten, hongersnoden en grote tekenen aan de hemel.
(Door een technische fout is alleen de tweede helft van de preek opgenomen)
Jezus waarschuwt dat daaraan een test, een beproeving voorafgaat: de volgelingen zullen gevangen genomen en gemarteld worden vanwege zijn naam. Dus omdat ze christenen willen zijn.
En Jezus zegt hun duidelijk dat ze eigenlijk nergens bang voor hoeven te zijn: ook al worden ze gedood, er zal geen haar van hun hoofd verloren gaan.
De onderdrukking van de eerste christenen heeft inderdaad plaatsgehad, maar de wereld is niet vergaan door een combinatie van ellende.
Heeft Jezus zich dus vergist? Ja en nee.
Wereld is niet vergaan
De rampen zijn uitgebleven en de wereld is niet in vlammen opgegaan. Als Jezus daarop rekende heeft hij zich vergist.
Maar hij heeft zich niet vergist in de manier waarop de wereld gered kan worden. De manier waarop het kwaad de wereld uit kan groeien.
De enige manier is om het goede te doen zonder daar een beloning voor te verwachten. Niet nu en ook niet in de hemel.
Maar als je niet meer door een beloning gemotiveerd wordt om het goede te doen, wat is dan je motor?
Dat is dezelfde motor als die Jezus aandreef: de Geest van God, de Heilige Geest.
Jezus kon het niet laten om het goede te doen, omdat hij gedreven werd door die geest.
En hij gaf die geest door aan zijn volgelingen.
Als hij zijn volgelingen aanspoort om rechtvaardig en goed te blijven ondanks verdrukking en lijden, dan zegt hij niet dat ze daarvoor beloond worden, maar dan zegt hij dat ze dan mee gaan maken dat de wereld gered is. Dat het allemaal uiteindelijk goed gekomen is. Dat is natuurlijk een veel grotere beloning dan een individueel voordeel.
Hou vast, mensen, blijf in mijn geest leven en doen, want dan gaan we het meemaken!
En wij
Hoe vertalen we dat naar het nu?
Nou, wij krijgen die Geest van God ook aangeboden. Bijvoorbeeld elke zondag in de mis:
Genade zij u en vrede. Welke vrede? De vrede van God die alle verstand te boven gaat. We worden uitgenodigd om die aan elkaar te geven. Niet te wensen, maar concreet te geven.
Bij het eucharistisch gebed bidden we om de komst van de Geest, die het brood en de wijn verandert, zodat wij de waarheid van Christus letterlijk in kunnen nemen.
Je hoeft je hand maar uit te strekken en je mond maar open te doen.
Door de week merk je vast wel eens dat je iets goeds doet en daar blij van wordt, zonder dat je denkt aan een soort beloning.
Benoem dat en dank God, dat hij zijn Geest door jou heen wil laten werken in de wereld. En als het moeilijk wordt om te doen wat de bedoeling is, bid dan tot God dat zijn Geest je niet verlaat.
Laat je niet afschrikken door alles wat in de krant staat en op tv komt. Het is goed om dat allemaal te weten, maar christenen hoeven zich door het nieuws niet te laten verlammen.
En ten slotte: gebruik de Adventstijd die er weer aan zit te komen om de Geest van God als een frisse baby opnieuw in jezelf geboren te laten worden.
Amen.